تخلف ۵ ثانیه (Five Second Violation) در سه حالت زیر رخ می‌دهد:

• پرتاب آزاد (Free Throw): بازیکنی که پشت خط پرتاب آزاد است، از زمانی که توپ را برای انجام پرتاب آزاد از داور دریافت می‌کند ۵ ثانیه مهلت دارد تا اقدام کند. در صورتی که زمانش به پایان برسد و اقدام نکرده باشد تخلف ۵ ثانیه (Five Second Violation) اتفاق می افتد و پرتاب آزاد او سوخت می شود.

• Out of bounds: بازیکنی که قصد دارد تا از بیرون زمین بازی را به جریان بیندازد، از زمانی که پشت خط توپ را از داور دریافت می کند، ۵ ثانیه وقت دارد تا توپ را به یکی از بازیکنان درون زمین بازی پاس دهد و بازی را به جریان بیندازد. در صورتی که ۵ ثانیه بگذرد و بازی را به جریان نیدازد، تخلف ۵ ثانیه (Five Second Violation) رخ می دهد و مالکیت توپ به تیم حریف داده خواهد شد.

• مالکیت: بازیکنِ مالک توپ در حالی که توپ را در دستان خود نگه داشته است و مدافع، نزدیک به او دفاع می کند، تنها ۵ ثانیه وقت دارد تا توپ را به وسیله پاس، دریبل یا شوت به حرکت در بیاورد. توجه داشته باشید این قانون تنها هنگامی که مدافع به بازیکن مالک توپ نزدیک و چسبیده دفاع کند رعایت می شود. در صورتی که در این شرایط بازیکن در ۵ ثانیه مدنظر توپ را به جریان نیدازد، تخلف ۵ ثانیه (Five Second Violation) رخ می دهد و مالکیت توپ را به تیم حریف می دهند.