زندگی نامه فرزانه جمامی
یکی از مربیان موفق و جوان بسکتبال بانوان ایران، سرکار خانم فرزانه جمامی هستند که طی سالهای گذشته حضور پر رنگ و درخشانی در سطح بسکتبال ایران داشتند.
آنچه در این زندگی نامه می خوانید
فرزانه جمامی نوح (به انگلیسی Farzaneh Jamami Nouh) در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۶۷ در یک خانواده ورزشکار و همانند پدر و مادر خود در شهر تهران متولد شده است. او بچه دوم خانواده است؛ دو خواهر دارد که خواهر بزرگترش یک سال از او بزرگتر و خواهر کوچکترش دو سال از او کوچکتر است که آنها هم ورزشکار هستند. یکی از خواهرانش در تیم ملی قایقرانی و خواهر دیگرش در رشته نمایشی و فریاستایل اسکیت مشغول به فعالیت بودند که اکنون در حوزه مدیریت ورزشی فعالیت دارند.
پدرش که در ورزش کشتی فعالیت داشته است و سابقه دعوت به اردو ملی را هم دارد به دلیل ازدواج در سن جوانی و به خاطر اینکه در آن دوران از ورزشکاران حمایت مالی درستی نمیشده است به خاطر خانواده و سه فرزندش به مرور از ورزش و کشتی دور شد و دیگر آن را ادامه نداد. هرچند که پدرش علاقهمند بود تا دخترانش هم مانند او ورزشکار شوند و این اتفاق هم رخ داد.
فرزانه از کودکی به همراه خواهر بزرگترش در مسابقات کشتی همراه پدرشان بودند و از همان سن در جو ورزش، استادیوم، تماشاگر و شور و هیجان آن قرار داشته است؛ این یکی از دلایل مهمی بود تا او و خواهرانش به سمت ورزش گرایش پیدا کنند.
علاقه او به بسکتبال اتفاقی بود و به دوران پنجم دبستان باز میگردد؛ در آن سالها جمعهها ساعت ۸ صبح مسابقات NBA از شبکه سه سیما پخش میشد و همین موضوع جرقهای شد تا وی به بسکتبال علاقهمند شود و از مادر خود خواست تا او را به باشگاه بسکتبال بفرستد. در نزدیکی خانه آنها باشگاهی به تازگی شروع به فعالیت کرده بود و حضور در تمرینات مینی بسکتبال این باشگاه اولین تجربه فرزانه جمامی در بسکتبال بود.
اولین مربی او سرکار خانم ناهید ادیبپور مربی آن زمان تیم هما بودند. از همین رو تیم لیگبرتری تحت هدایت این مربی در همان سالنی که فرزانه تمرین میکرد حضور داشتن و این دلیلی دیگر بود تا او به بسکتبال علاقهمندی بیشتری پیدا کند. بعد از پایان سه ماه تابستان و از آنجایی که آن باشگاه دیگر سانس آموزشی و مینی بسکتبال نداشت، او میبایست با بازیکنان بزرگتر از خودش تمرین میکرد و با توجه به استعدادی که خانم ادیبپور از او دیده بود، او را به تمرین بازیکنان بزرگتر منتقل کرد.
بعد از گذشت پنج ماه از شروع بسکتبالِ او، خانم ادیبپور که دانشجو کارشناسی ارشد (یا دکتری) در شهر کرمان بودند دیگر نمیتوانستند در تمرینات حضور پیدا کنند و بازیکنان کوچکتر خودشان مانند فرزانه را به دست یکی از بازیکنانشان که مربی هم بود سپردند. این مربی کسی نبود جز سرکار خانم پوران عباسی که در حال حاضر جزو مربیان با دانش و موفق بسکتبال بشمار میروند. این تغییر آغازی بود بر سالها حضور فرزانه جمامی در کنار پوران عباسی چه به عنوان بازیکن و چه به عنوان مربی در طی سالیان اخیر!
در آن زمان بسکتبال متفاوت بوده است و بازیکنان کم سن و سال آنچنان جایی در تیمها نداشتند و به گفته خود جمامی در تیمِ جوانانِ آنها فقط یک نفر هم رده او (که نونهالان بوده است) در تیم حضور داشته و اکثرا سنشان بیشتر بوده است.
یک سال که از بسکتبال او گذشته بود به تمرینات تیم منتخب تهران رفت اما خط خورد و همین انگیزهای شد تا قویتر تمرین کند. سال بعد به تمرینات تیم آموزش و پرورش تهران در مقطع راهنمایی رفت و موفق شد تا در آن تیم انتخاب شود و اولین تجربه مسابقات قهرمانی کشورش را به دست آورد. فرزانه که دختری آرام و خجالتی بود میبایست برای اولین بار از خانواده خود جدا میشد و به مدت ۱۰ روز همراه با تیم به سفر میرفت. حتی به گفته خود او، در آن مدت کمتر غذا میخورده و بسیار خجالتی بوده است.
اما بسکتبال به او کمک کرد تا شخصیت خودش را تغییر دهد و تبدیل به یک فرد اجتماعی و مسئولیتپذیر شود. هرچند با توجه به اینکه مادر او تلاش میکرد تا با سپردن مسئولیتهای متفاوت او و خواهرانشان را مستقل بزرگ کند، این خصوصیات تا حدی در ذات او شکل گرفته بوده است.
او در اولین سال مسابقات قهرمانی کشور با تیم تهران به همدان رفت و در فینال توانستند با یک امتیاز اختلاف نیشابور را شکست دهند و قهرمانی مسابقات را از آن خود کنند.
بعد از آن مسابقات او مجدد انگیزه گرفت تا با تمرین بتواند بار دیگر در تیم منتخب استان برای رقابتهای قهرمان کشوری انتخاب شود. در آن سالها که تیم ملی بسکتبال بانوان فعالیتی نداشت، انتخاب در تیمهای قهرمان کشوری برای بازیکنان پایه و حضور در تیمهای لیگی بهترین تجربیات بازیکنان را شامل میشد. ضمن اینکه در تیمهای منتخب به دلیل یکی بودن سطح بازیکنان انتخاب شدن بسیار دشوار بود و بازیکنان کار سختی را در پیش داشتند.
اولین تجربه لیگ کشوری او به دوران دبیرستانش همراه با تیم دسته دومی راهآهن تهران، تحت هدایت خانم پوران عباسی بازمیگردد که با حضور در جمع دو تیم برتر لیگ دسته دو، جواز حضور در دسته یک را کسب نمودند. جمامی فصل بعد هم در تیم دسته یکی راهآهن هم به میدان رفت.
آخرین سال قهرمانی کشور او به دوران سوم دبیرستانش بازمیگردد و از آنجایی که از نظر سنی از همه بزرگتر بود به عنوان کاپیتان تیم منتخب تهران انتخاب شد. بازیکنانی مانند ساغر آجیلی، دلارام وکیلی، عسل پورحیدری و … عضو آن تیم بودند. این مسابقات آخرین تجربه فرزانه جمامی به عنوان بازیکن محسوب میشود.
به گفته خود او، همواره روحیهاش به شکلی است که تلاش میکند تا بهترین عملکرد را به ثبت برساند و میل به بهترین بودن را همواره در خود دارد و اگر در این کار ناکام بماند به شدت خود را سرزنش میکند و اصطلاحا “اذیت” میشود؛ به همین جهت بعد از این مسابقات تصمیم گرفت تا به مربیگری فکر کند و در این حوزه مشغول به فعالیت شود.
از ۱۷ سالگی و در شرایطی که کارت مربیگری نداشت به واسطه کمک به کلاسِ بسکتبالِ معلمان شاغل در دبیرستان ورزش منطقه ۷ تهران، فعالیت مربیگری بسکتبال خود را آغاز کرد؛ به مرور زمان معلمان، کلاس بسکتبال را به خود فرزانه سپردنت و این آغازی بود بر علاقهاش به مربیگری بسکتبال!
او هنگامی که دوران سوم دبیرستان خودش را سپری میکرد، پس از برگشت از مسابقات قهرمانی کشور از مربی خود خانم عباسی خواست تا بازیکنی را کنار بگذارد و به عنوان مربی در کنار ایشان کار را یاد بگیرد. در ابتدای فعالیت خود در تیم لیگی که در اختیار داشتند به عنوان آمارگیر حضور داشت و در این بین به عملکردهای مربیگری که میدیدی توجه داشت و تلاش میکرد تا به مرور این حرفه را بیاموزد.
۲۰ سالگی کارت مربیگری درجه سه خود را از فدراسیون بسکتبال ایران گرفت و همان سال به عنوان سرپرست تیم تهران در رده مینی بسکتبال انتخاب شد. به گفته جمامی خانم نسرین باقری دبیر هیات بسکتبال استان تهران جزو کسانی بودند که در مربیگری به او کمک کرده است تا خودش را بالا بکشد و به او در شرایطی اعتماد کرد که شاید کمتر کسی چنین کاری انجام میداد.
سال بعد به عنوان کمک مربی در تیمهای مینی و نونهال تهران مشغول به فعالیت شد و در سومین سال به عنوان سرمربی این تیم برگزیده شد. لازم به ذکر است که در آن سالها به این شکل نبوده است که هر مربی تنها در یک رده فعالیت داشته باشد و یک مربی میتوانست در چند تیم منتخب استان در ردههای سنی مختلف حضور داشته باشد. این عناوین برای او به عنوان یک مربی جوان و آیندهدار بسیار مفید بود و فرزانه جمامی از تجربیات خوبی در این رقابتها برخوردار شده بود.
در همین سالها بود که تیم تحت هدایت خانم عباسی از لیگ دسته اول باشگاههای کشور به لیگ برتر صعود کرد و فرزانه جمامی این شانس را داشت تا به عنوان یک مربی لیگ برتری تجربیات بسیار زیادی را کسب کند.
بعد از حضور در راهآهن تهران، به عنوان کمک مربی به ترتیب در تیمهای نیکان ترابر، کوشا نسیم سبلان، کوشا سپهر سبلان و هیرو به عنوان کمک مربی در سطح سوپرلیگ به فعالیت پرداخته است. علاوه بر این حضور به عنوان مربی در تیمهای منتخب قهرمانی کشور و تیمهای آموزشگاههای تهران به او کمک کرد تا به در جایگاه یک مربی جوان بتواند تجربیات بسیار زیاد و خوبی را در بالاترین سطوح بسکتبال کشور کسب کند و به نسبت سنش مربی موفق و درخشانی باشد.
نقطه عطف فعالیت او در مربیگری به قهرمانی در مسابقات لیگ برتر همراه با تیم کوشا سپهر سبلان به عنوان کمک مربی بازمیگردد. جایی که پس از تایید شدن لباس حجاب از سوی فیبا، بین تیم کوشا و گاز یک بازی نمادین با حضور نماینده فیبا برای تایید لباس حجاب بانوان برگزار شد تا بانوان بتوانند رسما در مسابقات بینالمللی حضور داشته باشند. به گفته فرزانه جمامی این یکی از بهترین خاطرات ورزشی او محسوب میشود تا بتواند بیشتر تلاش کند و در عرصههای جهانی حضور داشته باشد.
سال بعد از قهرمانی در ایران، به همراه کوشا سپهر سبلان در مسابقات باشگاههای غرب آسیا حضور پیدا کرد و اولین تجربه بینالمللی خود را در این رقابتها پشت سر گذاشت.
فصل ۱۳۹۹-۱۴۰۰ اولین فصلی بود که او سرمربیگری در لیگبرتر را تجربه میکرد. به گفته خود او شرایط بسیار سختی را از نظر جذب اسپانسر در این فصل پشت سر گذاشتند و حتی تا روز جلسه قرعهکشی لیگبرتر هم نمیدانستند که در آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد. در همین فصل خانم عباسی با توجه به پتانسیلی که از فرزانه جمامی دیده بودند تصمیم گرفتند تا این فرصت را به او بدهند و سرمربیگری این تیم را در لیگ برتر به او بسپارند.
جمامی با تیمی که شرایط بسیار سخت مالی را تجربه میکرد همراه با بازیکنان کم سن و سال و کم تجربه پا به بالاترین سطح بسکتبال بانوان ایران گذاشت و با حضور در جمع ۸ تیم برتر و حضور در پلیآف نتیجه مطلوبی را به دست آورد. او در بخشی از مصاحبه با سایت خانه بسکتبال ایران در رابطه با وضعیت مالی تیم سپهرداد گفته بود:
درآمد کانونها با کمکهای برخی خانوادهها را پای هزینههای تیم ریختیم. خدا رو شکر امسال سرمون بالاست
از آنجایی که تیم از بازیکنان کم تجربه تشکیل شده بود، بازیکنان از نظر روحی و روانی، بسیار بالا و پایین داشتند و این یک چالش جدی برای اولین فصل سرمربیگری او محسوب میشد.
از دید فرزانه جمامی مینی بسکتبال جذابترین ردهسنی برای او محسوب میشود. به گفته خود او پس از اینکه تیمهای شهرستانی به حضور یک مربی در چند رده اعتراض کردند، او تلاش کرد تا در رده مینی و چند سال در رده نونهالان با تیم تهران در مسابقات کشوری حضور داشته باشد.
سابقه حضور در مدارس به عنوان معلم ورزش از دیگر نکاتی است که باید به آن اشاره کنیم؛ اما به دلیل اینکه به محیط کار در مدارس علاقهمند نبود از استخدام شدن به عنوان نیرو رسمی آموزش و پرورش منصرف شد و ترجیح داد تا به عنوان نیرو آزاد در مدارس فعالیت داشته باشد. ضمن اینکه او مسئولیت انجمن مناطق ۵ و ۷ تهران را برعهده دارد که باعث شده است تا بتواند بازیکنان بسیاری را در سن پایین استعدادیابی کند و به پرورش و پیشرفت آنها کمک کند.
به گفته خود فرزانه جمامی، تجربیاتی که وی از دوران بازیکنی به دست آورده به او کمک کرده تا مربی بهتری باشد. براساس همین تجربیات در حال حاضر خودش دیدی دارد که صرفا گل زدن مهم نیست و بازیکنی که بتواند دفاع کند همیشه جایش در زمین است و به همین دلیل بر روی دفاع تاکید دارد. یا نکته دیگر درباره انضباطی است که او سعی میکنم به بازیکنان خود منتقل کند. به گفته خود او، از زمان شروع بسکتبال تا دانشگاه در تمرینات غیبت نداشته است و همواره تلاش کرده تا این نظم را به بازیکنان تحت هدایت خودش هم گوشزد کند.
در این بین او در مسابقات بسکتبال دانشگاه آزاد چه به عنوان بازیکن و چه به عنوان مربی حضور داشته است. ضمنا در رقابتهای دو و میدانی استقامت دانشجویی هم شرکت کرده و مقام دوم کشوری این رقابتها را هم کسب کرده است. در هندبال هم دستی بر آتش داشت و در مسابقات دانشجویی هندبال هم شرکت کرده است و به گفته خود او، از تیم هندبال بانوان هما هم پیشنهاداتی برای حضور در لیگ داشته که به خاطر علاقه او به بسکتبال از آن پیشنهاد صرف نظر کرده است.
در این بین او در مسابقات بسکتبال دانشگاه آزاد چه به عنوان بازیکن و چه به عنوان مربی حضور داشته است. ضمنا در رقابتهای دو و میدانی استقامت دانشجویی هم شرکت کرده و مقام دوم کشوری این رقابتها را هم کسب کرده است. در هندبال هم دستی بر آتش داشت و در مسابقات دانشجویی هندبال هم شرکت کرده است و به گفته خود او، از تیم هندبال بانوان هما هم پیشنهاداتی برای حضور در لیگ داشته که به خاطر علاقه او به بسکتبال از آن پیشنهاد صرف نظر کرده است.
او به شدت عاشق تماشای مسابقه بسکتبال و بخصوص NBA است. او که طرفدار این رقابتها است همواره سعی میکند در فصل NBA رقابتها را به صورت زنده حتی تا پاسی از شب تماشا کند.
ضمن اینکه طرفدار لیکرز، کوبیبرایانت و شکیل اونیل است و علت این علاقهمندی، دلیل آشنا شدن او به بسکتبال به واسطه آنها در سالهای دبستانی زندگیاش است.
دو و میدانی، هندبال و اسکواش به واسطه فعالیتهای دانشجویی که داشت از دیگر علایق او در ورزش محسوب میشود. ضمن اینکه به دلیل فعالیت خواهرش در ورزش قایقرانی، این ورزش آبی را هم تجربه کرده است. هرچند به گفته خودش هیچکدام برای او به مانند بسکتبال نبوده است.
فرزانه به نقاشی علاقهمند است و از اینکار حس خوبی میگیرد و آرامش روحی خوبی به او میدهد تا بتواند ذهنش را از مسائل پیرامون زندگیاش آزاد کند.